WYWIAD ZE SPECJALISTĄ AGNIESZKA JUSZCZYK-MIREK - PSYCHOLOG, CERTYFIKOWANY PSYCHOTERAPEUTA CBT I SYSTEMOWY, CERTYFIKOWANY DIAGNOSTA ADOS 2
DCP: Dzień dobry. Dziś porozmawiamy o zaburzeniach ze spektrum autyzmu. Naszym gościem jest psycholog, certyfikowany diagnosta ADOS 2, psychoterapeuta- Agnieszka Juszczyk-Mirek. Czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu?
AJM: Dzień dobry. Zaburzenia ze spektrum autyzmu to grupa zaburzeń neurorozwojowych, które charakteryzują się poważnymi trudnościami w komunikacji, interakcjach społecznych oraz ograniczonymi, powtarzalnymi wzorcami zachowań i zainteresowań. Do tej kategorii zaliczamy m.in. autyzm, zespół Aspergera oraz inne, bardziej niespecyficzne zaburzenia rozwoju.
DCP: Jakie objawy mogą wskazywać na zaburzenia ze spektrum autyzmu?
AJM: Objawy mogą być różne, ale typowe symptomy to trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktu wzrokowego, brak lub ograniczona gestykulacja, opóźnienia w rozwoju mowy lub jej brak, echolalia, trudności w rozumieniu emocji innych osób oraz powtarzalne zachowania, takie jak machanie rękami, kręcenie się wokół własnej osi czy uporczywe trzymanie się tych samych rutyn. Czasami obserwujemy nadwrażliwość lub obniżoną wrażliwość na bodźce sensoryczne, np. dźwięki, światło czy dotyk.
DCP: Jaka jest różnica pomiędzy terminem całościowe zaburzenia rozwojowe a zaburzenia ze spektrum autyzmu? Jakie są kryteria diagnostyczne całościowych zaburzeń rozwojowych według klasyfikacji ICD-10 i DSM-5?
AJM: W klasyfikacji ICD-10 często stosuje się termin "całościowe zaburzenia rozwojowe" (F84), do którego należą:
- Autyzm dziecięcy (F84.0)
- Autyzm atypowy (F84.1)
- Zespół Aspergera (F84.5)
- Inne całościowe zaburzenia rozwojowe (F84.8)
- Całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone (F84.9)
Według ICD-10 do diagnozy wymagane są istotne deficyty w trzech głównych obszarach: interakcji społecznych, komunikacji oraz ograniczonych, powtarzalnych wzorcach zachowań.
Z kolei w nowszej klasyfikacji DSM-5 zrezygnowano z terminu "całościowe zaburzenia rozwojowe" na rzecz "zaburzeń ze spektrum autyzmu" (ASD). W DSM-5 nie wyróżnia się już osobno zespołu Aspergera czy autyzmu dziecięcego, lecz wszystkie te zaburzenia są traktowane jako spektrum o różnych poziomach nasilenia. Kryteria obejmują:
1. Trudności w interakcjach społecznych i komunikacji, np. brak wzajemności emocjonalnej, deficyty w ekspresji niewerbalnej.
2. Ograniczone, powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań lub aktywności, np. echolalia, sztywne rutyny.
3. Objawy muszą być obecne od wczesnego dzieciństwa i powodować znaczące trudności w codziennym funkcjonowaniu.
DCP: W jaki sposób rodzice mogą rozpoznać wczesne sygnały sugerujące zaburzenia ze spektrum autyzmu?
AJM: Ważne jest, aby obserwować rozwój dziecka już od pierwszych miesięcy życia. Warto zwrócić uwagę, czy niemowlę nawiązuje kontakt wzrokowy, reaguje na swoje imię, czy wykazuje zainteresowanie otoczeniem. W wieku około 1. roku życia powinno wskazywać palcem na interesujące je przedmioty, naśladując dorosłych. Jeśli dziecko nie wykazuje tych zachowań, unika kontaktu wzrokowego, nie reaguje na swoje imię lub nie interesuje się innymi ludźmi, warto skonsultować się ze specjalistą.
DCP: Jakie metody terapii są stosowane u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu?
AJM: Terapia jest dostosowana indywidualnie do potrzeb dziecka. Najczęściej stosuje się:
- Terapię behawioralną (ABA), która pomaga w kształtowaniu prawidłowych zachowań i eliminowaniu problemowych.
- Trening umiejętności społecznych, który uczy dzieci, jak komunikować się i nawiązywać relacje.
- Terapia sensoryczna dla dzieci z nadwrażliwością na bodźce.
- Wsparcie logopedyczne w przypadku trudności w komunikacji.
- Interwencje farmakologiczne w przypadku nasilonych problemów ze snem, lękiem czy agresją.
- Wsparcie psychologiczne oraz psychoedukacja potrzebna jest również rodzicom dzieci ze spektrum autyzmu
DCP: Bardzo dziękuję za rozmowę i cenne informacje.
AJM: Również dziękuję i zachęcam rodziców do bacznej obserwacji swoich dzieci oraz konsultacji ze specjalistami w razie wątpliwości.
W naszej placówce medycznej Dolnośląskie Centrum Psychoterapii we Wrocławiu zapraszamy rodziców i dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe ze spektrum autyzmu na wizyty diagnostyczne i terapeutyczne z naszymi specjalistami : psycholodzy diagności ADOS 2, psycholodzy psychoterapeuci, psychiatrzy, neurologopedzi, fizjoterapeuci.
Kontakt:
Dolnośląskie Centrum Psychoterapii
Ul. Powstańców Śląskich 28-30
Wrocław 53-333
Tel.: 71/332 36 70
email: info@dcp.wroclaw.pl
